Nieuwsbrief 1 - 2020: Wissing en water
Nederland en water hebben een lange geschiedenis samen. Sterker nog; water is een structurerend element in grote delen van het Nederlandse landschap. Niet voor niets is water ook onderdeel van de plannen van Wissing. Hoe we hier mee omgaan is afhankelijk van de context waar we mee te maken krijgen. Die context is overigens op landelijk en mondiaal niveau aan verandering onderhevig. Al enige jaren zien we dat we gaan van water weren naar ruimte geven aan het water. Daarbij was het voorheen een strijd tegen het water, ‘hoe houd ik droge voeten’, tegenwoordig is het ook een strijd óm water. Droogte is inmiddels ook een belangrijk agendapunt.
Hoe gaan deze wateropgaven samen met leven in hoge dichtheid? Kan een goed woon- en leefklimaat profiteren van de oplossingen die we kiezen voor het water? Wij zijn daarvan overtuigd en we creëren voor elke plek zijn eigen waardevolle oplossing middels groenblauwe netwerken.
Bijvoorbeeld in het Amersfoortse Nieuwland waar we al 2 decennia geleden het landschap leidend maakten en noodzakelijk water als kwaliteit in deze duurzame uitbreidingswijk brachten. Deze werkwijze pasten we ook toe in De Kreek in Den Hoorn. De buurt is nu in aanbouw. Hier brengen we natte, droge en versteende kreken aan zodat er bij regen en droogte een aantrekkelijk woongebied ontstaat. De actuele opgave ‘Fabriekskwartier’ in Tilburg vraagt om een andere aanpak. Dit is een hoog stedelijk gebied zonder open water. Toch hebben we ook hier de ambitie om de piekbuien in het gebied te bergen en het water in droge tijden te gebruiken. Dit doen we door een integraal systeem en gebruik te maken van beschikbare technische oplossingen.
We kijken ook verder dan Nederland. Zo helpen we Beira, Mozambique, met een klimaatbestendige toekomst. Na de dramatische cycloon in 2019 komt nu de uitvoering van ons Masterplan uit 2018 langzaam op gang.
In deze nieuwsbrief nemen we u graag mee in onze plannen. Overigens zijn al onze plannen in teamwork tot stand gekomen en oplossingen ontstaan alleen met goede opdrachtgevers/gemeenten en partners. Credits ook voor hen. Samen werken we met veel plezier aan een klimaatbestendige toekomst.
De Kreek: "Een uitgekiend systeem van greppels, goten, wadi's en de kreek lost de wateropgave op en resulteert in een enorme kwaliteit voor de buurt."
De Kreek: De eerste Cittaslow wijk van Nederland!
De Kreek vormt met 140 nieuwe woningen de afronding van de wijk Look-West in Den Hoorn. Belangrijkste opgaven waren hier het bergen van grote hoeveelheden water voor het gebied zelf en het gebied daarbuiten en het realiseren van een buurt die voldoet aan de uitgangspunten van Cittaslow. Dit is het internationale keurmerk voor gemeenten die tot de top behoren op het gebied van onder andere leefomgeving, landschap en milieu. We zijn trots dat De Kreek dit keurmerk heeft gekregen en daarmee de eerste Cittaslow woonwijk van Nederland wordt.
Water speelt in De Kreek een hoofdrol. Hier kregen we de opgave om ruim 9000 m3 te bergen. Een enorme hoeveelheid en daarmee een grote uitdaging. Met een uitgekiend systeem van greppels, goten, wadi’s en de kreek, verwijzend naar de historische kreek die hier liep, is het gelukt om deze wateropgave op te lossen en om te zetten naar een enorme kwaliteit voor de buurt.
De Kreek is een waterneutrale wijk en wordt volledig oppervlakkig afgekoppeld en voorziet in de eigen waterberging. De kreekzone is hiervoor de belangrijkste drager en wordt een dynamisch laagland, bestaande uit een natte kreek met droge overloopgebieden.
Bij hevige regenval veranderen deze droge delen van een glooiend grasland naar een eilandenrijk omgeven door water. Het openbaar gebied kan bijna geheel onder water komen te staan zonder dat je natte voeten krijgt. Hier vloeit straks de groene ruimte om de woningen heen zoals water dat in tijden van regen doet. Zo ontstaat een doorlopend landschap dat niet alleen de gezondheid, maar ook klimatologische aspecten als luchtcirculatie en het opnemen van fijnstof bevordert.
Lees meer over De Kreek op onze projectpagina.
Fabriekskwartier: "In de zomer onttrekken we warm water aan de Piushaven en slaan dit op in de bodem. 's Winters verwarmen we er de gebouwen mee."
Fabriekskwartier: Water, techniek én een hoge dichtheid
In Fabriekskwartier, de stoere stadsbuurt met zo’n 400 woningen en gemengde functies aan de Tilburgse Piushaven, is water één van de leidende thema’s voor het ontwerp en de ontwikkeling van het plan. Hier gaat het om een intensief stedelijk gebied en de vraag hoe dit is te combineren met een torenhoge duurzaamheidsambitie. Fabriekskwartier moet een voorbeeldproject worden hoe water, ecologie en energie samen kunnen gaan in een sociale prettige gemengde buurt. Zo hebben we als ambitie gesteld dat we een T=100 bui in het gebied moeten kunnen opvangen. Een uitdaging als je geen open water hebt en niet mag afkoppelen op de naastgelegen haven. Deze ambitie, in combinatie met energie- en ecologie-ambities, is enkel mogelijk door het gebied als systeem te zien. Hier is dus gekozen voor collectieve oplossingen die samen de gestelde ambities bereiken.
We koppelen alle bebouwing voor het hemelwater los van het riool. Toekomstige piekbuien vangen we op in de openbare ruimte (bijvoorbeeld in wadi’s of infiltratiegoten) en grotendeels op de daken, waarvan minstens 70% als polderdak wordt uitgevoerd. Zo voorkomen we niet alleen wateroverlast, maar is het water ook in te zetten in tijden van droogte en gaan we hittestress tegen.
We mogen niet lozen op de Piushaven, maar middels een gesloten systeem mogen we wel het water gebruiken. Dit gaan we dan ook doen om thermische energie uit het oppervlaktewater (TEO) te halen. Een fantastische plaatselijke warmte- koudebron voor het verwarmen en koelen van de woningen, bedrijven en overige functies in het gebied. In de zomer wordt warm water aan de Piushaven onttrokken en opgeslagen in de bodem, waarmee ’s winters de gebouwen worden verwarmd.
Bijkomend voordeel is dat het onttrekken van warm water zorgt voor koeling van de haven, wat goed is voor de natuur en hittestress in de omgeving tegengaat. Een duidelijke win-win situatie. Voor de koeling in de zomer wordt juist het koude winterse water gebruikt. Zo hechten we een herkenbaar en duurzaam stukje stad aan in het stedelijke weefsel van de textielstad en verbetert tegelijk het lokale klimaat.
Het Brabants Dagblad schreef ook een mooi artikel over hoe straks in Fabriekskwartier gebruik gemaakt wordt van warmte van de Piushaven.
Lees meer over Fabriekskwartier op onze projectpagina.
Beira: "De groenblauwe infrastructuur is de basis voor een veilige, klimaatbestendige toekomst."
Beira: Groenblauwe infrastructuur in Afrika
Cycloon Idai trof Mozambique, Malawi en Zimbabwe zwaar het afgelopen jaar. De sterke wind en overstromingen richtten een onvoorstelbare ravage aan. Met name de havenstad van Mozambique, Beira, kreeg het zwaar te verduren. Al sinds 2012 zijn wij met verschillende projecten betrokken bij deze stad. Samen met partijen als Rotterdam Port Consultants, Deltares en Witteveen+Bos werkten wij aan het Masterplan 2035 voor Beira. Hierin staat het aanpakken van de wateropgave, zoals kustbescherming en afwatering in de stad, centraal. De moeilijkheid van deze opgave zit hier niet alleen in de ruimtelijke oplossingen, maar zeker ook in de zeer beperkte budgetten, zwakke instituties en een veranderend klimaat.
Met het opzetten van een stevige business-case en een Land Development Company kunnen in deze context, uniek voor Afrika, toch low-tech maatregelen als nieuwe strekdammen, mangroves, duinherstel en drainagesystemen worden aangelegd in de stad. Deze groenblauwe infrastructuur is de basis voor een veilige, klimaatbestendige toekomst.
Ook werkten we aan de laaggelegen new town Maraza. Door te luisteren naar de context kregen we hier grip op de opgave. Het natuurlijke landschap (met hoogtes, wetlands, waterlopen en de ondergrond) is de basis voor het ontwerp. Structurerend element op stedelijk niveau werd het water. Water kreeg de ruimte, niet alleen in een uitgebreid systeem van lagunes en kreken, maar ook door goten en greppels in de straatprofielen.
Door veelal praktische bezwaren kwam het plan indertijd niet tot uitvoering. Idai bracht de problematiek op brute wijze onder de aandacht. Nu wordt weer een nieuwe impuls gegeven aan het Masterplan voor de stad Beira en ook wij mogen ons steentje weer hieraan bijdragen.
Lees meer over het Masterplan op onze projectpagina.
Nieuwland: "De wijk waar we 20 jaar geleden al op een grootschalige manier een watermachine, zonne-energie en circulaire economie introduceerden."
Nieuwland: Wereldkampioen duurzaamheid
Nieuwland Amersfoort is de VINEX-wijk waar duurzaamheid centraal staat. Dit is de wijk waar we 20 jaar geleden al op een grootschalige manier een watermachine, zonne-energie en circulaire economie introduceerden. Met toepassing van zonnepanelen werd hier al voor 400 huishoudens energie opgewekt dat ertoe leidde dat Nieuwland wereldkampioen energie opwekken was. Nieuwland heeft nog niets van haar glans verloren, want vorig jaar nog bracht een delegatie van de Koreaanse overheid een bezoek aan ons bureau om geïnformeerd te worden over Nieuwland en onze visie op klimaatverandering en verstedelijking.
Bijzonder is het aspect water in Nieuwland. Water was de reden dat in vroegere tijden de bewoners het gebied verlieten, omdat het te nat werd. Eeuwen later kwam men terug op het Nieuwe Land dat door nieuwe ontwateringstechnieken beschikbaar werd. In de periode van 1995-2002 bouwden we hier Nieuwland. Water werd leidend in deze ontwikkeling waar we hebben geluisterd naar het landschap. De aanwezige scheiding tussen ‘hoog en droog’ en ‘laag en nat’ in de ondergrond hebben we gerespecteerd en omarmd. We maakten een groot waterrijk gebied met vele sloten en waterpartijen om hemelwater vast te houden en verdroging (en bodemdaling) tegen te gaan. Water als noodzaak is als structuurelement ingezet in de wijk en heeft geresulteerd in een prachtige gewaardeerde woonkwaliteit. Nieuwland is geen wereldkampioen meer, maar nog steeds actueel.
Lees meer over Nieuwland Amersfoort op de projectpagina.
Tot slot
Bent u nieuwsgierig geworden naar deze projecten of hoe wij door middel van groenblauwe netwerken waardevolle oplossingen creëren? Neem eens contact met ons op! Dan vertellen wij hier graag persoonlijk meer over.
